Agorafobie kennen de meeste mensen als pleinvrees. Toch houdt het meer in dan dat. Agorafobie is een angststoornis die erkend wordt door zowel psychologen als psychiaters. Agorafobie werd zelf opgenomen in de DSM, de handleiding waar veel psychologen en psychiaters mee werken. Deze handleiding heeft een aantal symptomen omschreven, waaraan iemand moet voldoen om van een agorafobie te spreken. Dit artikel zal deze symptomen opsommen en verduidelijken wat er met deze symptomen bedoeld wordt.

Agorafobie: de angst

Om van agorafobie te spreken, wordt in de DSM-IV (1995) als eerste symptoom het volgende omschreven:

"Angst op een plaats of in een situatie te zijn van waaruit ontsnappen moeilijk (of gênant) kan zijn of waar geen hulp beschikbaar zou kinnen zijn in het geval dat men een onverwachte of situationeel gepredisponeerde paniekaanval of paniekachtige verschijnselen krijgt. Tot de agorafobische angstgevoelens horen de karakteristieke situaties zoals alleen buitenshuis zijn, zich te midden van een massa bevinden of in een rij wachten, op een brug staan, en reizen met een bus, trein of auto"

Het gaat dus niet enkel over situaties waarin men op een plein staat, maar situaties of plaatsen in het algemeen, waar men het gevoel over het heeft moeilijk te kunnen ontsnappen of waar geen hulp beschikbaar zou zijn. Het gaat vaak over drukke plaatsen, omdat de drukte het moeilijk maakt om te ontsnappen of hulp te zoeken. het kan zo ook zijn dat iemand die op een brug staat en daar doodsangsten over uitstaat aan agorafobie lijdt. Het moet dus een situatie zijn die angst uitlokt, vanuit het gevoel dat je niet kan ontsnappen of hulp zoeken.

Agorafobie: vermijden van plaatsen/situaties

Als tweede kenmerk van agorafobie, staat het volgende in de DSM-IV (1995) omschreven:

" De situaties worden vermeden (bijvoorbeeld reizen is beperkt) of wordt alleen doorstaan met duidelijk lijden of de angst een paniekaanval of paniekachtige verschijnselen te krijgen, of de aanwezigheid van begeleider is noodzakelijk."

Deze paragraaf slaat op de invloed die de fobie/angst op je leven heeft. De angst moet zo overweldigend zijn dat je de situaties gaat vermijden of er niet meer zelfstandig in slaagt om ze te doorstaan. De situatie waar jij specifiek moeite mee hebt, heeft dus een zodanige invloed dat het eigenlijk je dagelijks functioneren gaat belemmeren. Stel je voor dat iemand met agorafobie niet alleen het huis meer uit wil. Dat belemmert zijn/haar dagelijkse leven. Zo kan zij/hij de intentie hebben om boodschappen te doen maar er niet meer in slagen/er niet meer alleen in slagen.

Agorafobie: oorzaak is agorafobie

Als laatste criteria, omschrijft de DSM-IV (1995) het volgende:

"De angst of fobische vermijding is niet eerder toe te schrijven aan de andere psychische stoornis, zoals sociale fobie (bijvoorbeeld vermijding beperkt tot sociale situaties uit angst in verlegenheid te geraken), specifieke fobie (bijvoorbeeld vermijding is beperkt tot een enkele situatie zoals liften), obsessieve-compulsieve stoornis (bijvoorbeeld vermijding van vuil bij iemand met een smetvrees), posttraumatische stressstoornis (bijvoorbeeld vermijding van prikkels die samenhangen met een ernstige stressfactor) of separatie-angststoornis (bijvoorbeeld vermijding om huis of verwanten te verlaten)."

Zoals je leest in bovenstaande tekst, mogen de symptomen niet aan andere oorzaken toe te schrijven zijn. Sommige van deze stoornissen trekken erg hard op agorafobie, toch dient er een onderscheid in gemaakt te worden. Om dit te illustreren met een voorbeeld, kan je het voorbeeldje in de vorige paragraaf nemen. Hier werd gezegd dat iemand dat het huis niet meer wil verlaten een voorbeeld is van agorafobie. Dit klopt als de rede waarom hij/zij het huis niet meer wil verlaten 'de angst om uit een buitenshuis niet te kunnen ontsnappen of hulp zoeken' is. Het voorgaande voorbeeld is geen vorm van agorafobie als de beweegreden 'vermijding om verwanten te verlaten' is. Als iemand dus schrik heeft om zijn/haar kinderen, echtgenoot(e), ouders,... te verlaten, kan hier niet gesproken worden over agorafobie.

Agorafobie: behandeling

Er bestaan verschillende soorten hulpverlening omtrent agorafobie. Zo kan je een psychiater contacteren of een psycholoog. Verder is er ook de mogelijkheid om een online zelfhulpprogramma te volgen. Dit kan zelfstandig, al dan niet als aanvulling op een ander vorm van hulpverlening. Het online zelfhulpprogramma van Mijn Kwartier is ontwikkeld om angst, depressie, burn-out en stress te behandelen. Het programma berust op therapeutische technieken die je helpen je angst te verlagen. Dagelijks kan je je inloggen op het programma om video's, vragen en oefeningen te ontvangen.

Agorafobie: test je agorafobie hier

Verder biedt Mijn Kwartier ook een gratis angsttest aan, die je kan vertellen in welke mate jij voldoet aan de criteria van angst. Na het invullen van de vragenlijst, kom je integraal op een pagina met jouw persoonlijke scores.