Gevoelig door hoogsensitiviteit of door chronische stress?
Ongeveer 20% van de mensen heeft verhoogde sensitiviteit in sensorische verwerking. Deze mensen worden ook wel hoogsensitieve personen genoemd, HSPs. HSPs zijn onder andere vatbaar voor overstimulatie. Geluiden van alledaagse apparaten kunnen bijvoorbeeld als te hard overkomen. Volgens psychologe Séverine Van De Voorde denken veel mensen onterecht dat ze een HSP zijn en komen hun ervaringen niet door een HSP brein, maar door chronische stress.
Wil jij weten of jouw stressniveau te hoog is? Doe hier gratis de zelftest en ontdek jouw stressscore.
Wat is verhoogde sensitiviteit in sensorische verwerking?
Verhoogde sensitiviteit in sensorische verwerking is een aangeboren kenmerk waarbij er een verhoogde reactie is op stimuli uit de omgeving. Bij mensen uit zich dit in vier elementen:
- Sterke emotionele reacties
- Diepe verwerking van sensorische informatie
- Hoog bewustzijn van subtiliteiten in de omgeving
- Vatbaar voor overstimulatie
Sociale stimuli
Onderzoek heeft aangetoond dat HSPs sensitiever en reactiever zijn voor hun omgeving, inclusief sociale stimuli. HSPs worden sterk beïnvloed door het humeur van anderen. Dit is terug te zien in onderzoek naar brein activatie. Bij het zien van emoties bij anderen hebben HSPs meer breinactivatie in gebieden verantwoordelijk voor bewust zijn van en integreren van sensorische informatie, en voor empathie en actie planning. HSP-ers hebben ook verhoogde empathie.
Hoogsensitiviteit of autisme?
Bij mensen met autisme is de sensitiviteit voor sensorische stimuli ook beïnvloed. Bij mensen met autisme zijn er echter doorgaans ook sociale communicatie problemen, welke niet aanwezig zijn bij HSP-ers. Breinonderzoek laat ook zien dat dat de reactie op sociale en emotionele stimuli leidt tot andere vormen van activatie van breinregio's bij HSP-ers dan bij mensen met autisme. Het gaat daarbij om de breinregio's betrokken bij beloning verwerking, geheugen, fysiologische homeostase, zelf-ander verwerking, empathie en bewustzijn.
Hoogsensitiviteit en stress?
Het is ook mogelijk om een hoogsensitief persoon te zijn én (chronische) stress te ervaren. Verhoogde sensorische verwerking heeft voordelen in 'goed genoeg' sociale omgevingen, maar leidt tot een kwetsbaarheid voor negatieve uitkomsten in 'slechte' sociale omgevingen. In de juiste omgeving kunnen HSP-ers schitteren, maar in de verkeerde omgeving kunnen ze veel stress ervaren, net zoals niet-HSP-ers.
Hoe kan MijnKwartier.nl helpen?
MijnKwartier.nl is ontwikkelt om mensen te helpen om uit de vicieuze cirkel van stress te breken. Dit doe je zelf door dagelijks 15 minuten het programma te volgen.
Indien je minder goed reageert door externe stimuli doordat je last hebt van chronische stress, zal je sensorische verwerking veranderen wanneer je (met hulp van het programma) uit de vicieuze stresscirkel bent gebroken. Het is zeer waarschijnlijk dat je dan minder last zal hebben van de stimuli, zoals harde geluiden, waar je momenteel last van hebt.
Indien je HSP-er bent, is het mogelijk dat je bepaalde stimuli als intens zult blijven ervaren, zelfs als je niet in een vicieuze stresscirkel zit. Het zal wel helpen als je basisniveau van stress gereduceerd is. Het programma volgt ook principes van oplossingsgerichte therapie, wat betekent dat het programma jou helpt om oplossingen te vinden die voor jou werken. Hier kan bij horen dat je je omgeving of je tijdsverdeling aanpast op een manier die meer past bij jouw unieke HSP brein.
Weet je niet of je huidige stressniveau normaal of verhoogd is? Doe dan de zelftest om te ontdekken wat jouw stress score momenteel is.
Referenties
Acevedo B. P., Aron E. N., Pospos S. and Jessen D. (2018). The functional highly sensitive brain: a review of the brain circuits underlying sensory processing sensitivity and seemingly related disordersPhil. Trans. R. Soc. https://doi.org/10.1098/rstb.2017.0161
Acevedo, B.P., Aron, E. N., Aron, A., Sangster,M., Collins, N., and Brown, L.L. (2014). The highly sensitive brain: an fMRI study of sensory processing sensitivity and response to others' emotions. Brain and Behavior, 4 (4), 580-594. https://doi.org/10.1002/brb3.242
De Meyer, A. (2023). Volgens psychologe zijn er veel misverstanden rond hoogsensitiviteit: "Veel mensen denken dat ze het zijn, maar hebben eigenlijk chronische stress". Nieuwsblad.be, 2 november. Geraadpleegd op 5 november 2023 via https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20231102_93513023
Suuberg, A. (2018). What Does It Mean To Be Sensitive? Serotonin, Stress, and the Highly Sensitive Person (HSP). SSRN. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2978854
