Borderline is één van de meest gekende persoonlijkheidsstoornissen. Ondanks deze bekendheid is er vaak nog een mysterie omtrent de symptomen van borderline. De meeste mensen weten dat het iets te maken heeft met wisselende emoties, maar weten vaak niet wat verder typisch is aan iemand met borderline.
Wat is borderline?
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die werd opgenomen in de DSM. De DSM is het meest gekende handboek omtrent het stellen van diagnoses. Zij beschrijven dus de symptomen van borderline, waarover later meer. Als je lijdt aan borderline, verkeer je op de rand van psychose. Borderline is en blijft een persoonlijkheidsstoornis, waar volgens sommige theorieën een verklaring voor kan worden gevonden in de kindertijd. Daarnaast trekken sommige symptomen van borderline op die van depressie. De symptomen van borderline zijn echter intenser en van wisselende aard, terwijl de symptomen van depressie eerder eensgezind van aard zijn.
Mensen met borderline hebben erg wisselende gevoelens over bijvoorbeeld vriendschappen, liefde, ... Daardoor wordt zowel hun stemming als gedrag erg onvoorspelbaar. Dit heeft uiteraard een impact op hun zelfbeeld en hoe zij omgaan met relaties. Door de onvoorspelbaarheid functioneren mensen met borderline doorgaans op een lager niveau dan hun vermogen.
Hoe vaak komt borderline voor?
Men schat dat ongeveer 1 à 2% van de bevolking lijdt aan een borderline persoonlijkheidsstoornis. Vrouwen hebben meer kans op het hebben van deze stoornis dan mannen. De familie van iemand met borderline heeft frequenter last van:
- Depressie
- Alcoholverslaving
- Drugsverslaving
Borderline komt frequent samen voor met slaapproblemen en stemmingsstoornissen. Zo is de kans groter op het krijgen van een depressie als je lijdt aan borderline. Borderline komt bovendien het frequentst voor bij jongvolwassenen en voor de leeftijd van 40 jaar. Borderline uit zich niet noodzakelijk anders bij jongvolwassenen dan bij volwassenen. Vaak kan men door therapie de symptomen minimaliseren.
Symptomen van borderline?
Automutilatie
Automutilatie komt frequent voor bij borderline. Zo krassen, snijden, ... mensen met borderline zich vaak. Onder automutilatie valt bijvoorbeeld ook het uitrekken van haren. Op sommige momenten kan automutilatie een vraag om hulp zijn. Dit is echter niet het enige doel van automutilatie. Boosheid uiten of een antwoord te bieden aan de overweldigende pijn kan ook een reden zijn van automutilatie.
Door de schommelende gevoelens omtrent relaties stellen mensen met borderline zich erg wisselend op tegenover mensen in hun omgeving. Soms kunnen ze zich afhankelijk voelen van andere mensen en plots vijandig worden. Soms vertrouwen zij plots iemand die ze amper kennen of storten zich plots op een liefdesrelatie. Andere momenten gaan ze vreemd en zijn ze argwanend. Dit is natuurlijk ook moeilijk voor de mensen in hun omgeving. Een relatie onderhouden met iemand met borderline kan dus erg uitdagend zijn.
Je leeg voelen
Net zoals bij sommige vormen van depressie voelen mensen met borderline zich vaak leeg. Door de wisselende gevoelens, een laag zelfbeeld, ... is het moeilijk om voor hen te bepalen wie zij zijn om een identiteit te vormen. Net zoals bij de relaties hebben zij frequent andere gedachten over zichzelf. Bij psychose is er sprake van een deconnectie met de realiteit. Bij borderline neemt dit niet dezelfde proporties aan, maar er kan wel degelijk een vorm van deconnectie met de realiteit waargenomen worden.
Het ene symptoom hangt samen met het andere. Vooral tijdens fases waarin ze zich niet verbonden voelen met de realiteit duikt automutilatie op. Dit kan bekeken worden als een manier om terug in het hier en nu gebracht te willen worden.
Het mysterie van vriendschap
Als je bevriend bent met iemand met borderline, lijkt het soms of er bepaalde stukken van iemands leven ontbreken. Als je lijdt aan een borderline persoonlijkheidsstoornis kan het zijn dat je impulsief en onvoorspelbaar reageert. Mensen met borderline zijn soms erg gesloten over persoonlijke dingen. Zo zullen ze niet snel vertellen over hun leeg gevoel of over hun wisselende vriendschappen. Het is echter wel zo dat in veel gevallen mensen met borderline eerlijk zullen antwoorden als je hen vragen stelt. Ondanks het antwoord kan dit ook in slechte aarde vallen.
Ondanks het vijandig en afstandelijk gedrag van iemand met borderline hebben zij frequent angst om verlaten te worden. Een welbekende techniek is daarom om zelf iemand te verlaten vooraleer je zelf verlaten wordt. Ondanks dit mechanisme hebben veel mensen met borderline moeite om alleen te zijn.
Identiteitsproblemen
Zoals eerder vermeld, heeft iemand met borderline frequente wisselende gevoelens over zichzelf. Doordat soms de 'touch' met realiteit gedeeltelijk of bijna helemaal verdwenen is, vinden mensen met borderline het moeilijk een identiteit samen te stellen. Bovendien dragen de wisselende emoties, die overgaan in wisselende stemmingen, hun steentje hieraan bij. Er kan sprake zijn van manipulatie ten gevolge van identiteitsproblemen om zo te voorkomen dat zij/hij in de steek gelaten wordt.
Depressieve gevoelens
Bovenstaande symptomen, zoals moeite met het onderhouden van relaties, je leeg voelen, ... dragen bij aan de depressieve gevoelens die iemand met borderline kan ervaren. Naast depressie zijn ook impulsiviteit en woede frequent voorkomende symptomen van borderline.
Diagnose borderline?
Volgens de DSM-IV moet er minimaal aan 5 van onderstaande symptomen voldaan worden om te mogen spreken van een diagnose borderline.
- Je bent angstig om alleen gelaten te worden en wil er alles aan doen dat te voorkomen
- Wisselende vriendschappen en relaties. Deze vriendschappen worden gekenmerkt door wisselende gevoelens omtrent andere personen, gaande van idealisatie tot kleinering. Iemand met borderline kan plots een jarenlange vriendschap beëindigen.
- Zwart-wit redeneren. Dit symptoom wordt veroorzaakt door wantrouwen, het zoeken van ruzie om vervolgens het niet te kunnen verder zetten.
- Snelle stemmingswisselingen. Een woord kan je hele stemming plots doen omslaan. Deze wisselingen kunnen ook extreme gevoelens elkaar doen opvolgen.
- Impulsief omgaan op vlak van minstens twee persoonlijke gebieden. Dit gedrag dient bovendien jezelf te schaden zoals veel geld uitgeven, verslavingen, criminaliteit,....
- Moeite met alleen zijn en moeite met het vinden van een ritme. Mensen met borderline kunnen heel snel veranderen. Bovendien hoort verlatingsangst ook thuis bij dit symptoom.
- Lijden aan een identiteitsstoornis. Je kan geen stabiel zelfbeeld aanhouden. Bovendien ervaar je een op dagelijkse basis een leeg gevoel, dat heel lang kan aanhouden.
- Intense gevoelens van woede of kwaadheid en moeite hebben met deze te beheersen Bovendien zijn deze gevoelens niet gepast voor de situatie waarbij je ze voelt. Dit kan zowel van toepassing zijn op anderen als op jezelf.
- Dreigen jezelf te verwonden, te doden en lijden aan dissociatieve en psychotische verschijnselen.
Behandeling bij borderline?
Borderline wordt frequent behandeld door een combinatie van medicatie en psychotherapie. Er wordt aangeraden dat deze therapie eerder van intensieve aard is bij borderline. Als we spreken over medicatie bij borderline kunnen bijvoorbeeld antidepressiva, namelijk MAO-remmers, werken om je te helpen bij impulsiviteit. Bovendien wordt Tegretol soms voorgeschreven om iemand met borderline een stabiel evenwicht te helpen vinden. Andere vormen van antidepressiva, namelijk serotonerge medicatie, kunnen een oplossing bieden tegen een sombere stemming.
De duur van de behandeling hangt af van de intensiteit van de behandeling en van de intensiteit van de symptomen van borderline. Frequent wordt er gekozen voor een opname in de psychiatrie om zo de symptomen van borderline te stabiliseren. Dankzij medicatie en psychotherapie kan iemand met borderline thuis op een normale manier functioneren. Het vraagt echter veel werk om dit positief evenwicht te onderhouden.
Bij het nemen van medicatie en/of bij het stellen van een diagnose dient steeds een psychiater aanwezig te zijn. Deze is namelijk de enige die gekwalificeerd is een diagnose te stellen en bijgevolg medicatie voor te schrijven.
Depressie test?
Depressieve gevoelens zijn intens gelinkt met borderline. Wil je graag weten of je je depressief voelt? Test dan dankzij onze gratis depressie test welke symptomen van depressie jij ervaart!