Samenvatting van onze wetenschappelijk onderzoek naar de preventie en aanpak van stress en Burn-out, dat op het laatste Vlaamse Congres Wetenschappelijke Gezondheid door de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie werd voorgesteld.

Onderzoek op 1.056 deelnemers met stress, pre-burnout & burn-out toonde aan dat de gemiddelde deelnemers op minder dan 3 weken klachtenvrij is indien hij/zij  ELKE dag 15 minuten online zelfhulp therapie volgt. Dit geeft een stressdaling van meer dan 50% in 3 weken. Zie PDF bijlage.

PREVENTIEF: Hoe kan je een burn-out voorkomen?

Wetenschappelijk gezien is de chronisch aanslepende stress de oorzaak van de uitputting van de hersenen( =burn-out).  Door deze oorzaak op te lossen, voorkom en genees je burn-out.

Preventief voorkom je burn-out door deze stress terug in de ‘groene’ zone te brengen op de stresstest, (rode mediaan onder de waarde 30 in deze grafiek) en vervolgens door te gaan tot je hervalpreventie onder de knie hebt. De gratis test vind je op www.MijnKwartier.be en www.Mes15Minutes.com

Wat kunnen werkgevers doen?

  1. Aan hun werknemers aanbieden om vrijwillig een laagdrempelige anonieme zelftest te doen en indien deze stress aanwijst (oranje of rood) vrijwillig dagelijks een wetenschappelijk klinisch bewezen zelfhulpprogramma te volgen tot hun stresswijzers terug in het groen (= genormaliseerd) staan.
  2. Werkgevers kunnen aanbieden om dit programma te vergoeden voor hun werknemers. Werknemers kunnen het effectieve engagement en nuttig gebruik van hun investering verifiëren doordat enkel deelnemers die het programma effectief dagelijks een “deelnamecertificaat” geeft (met een tolerantiemarge van 20%). Op deze manier vermijden ze misbruik of onnodige kosten.

Wat kunnen werknemers doen?

Zich laten begeleiden door een medisch-wetenschappelijk bewezen programma dat cijfers kan voorleggen (om te vermijden zich te laten verleiden door een hype of ‘filosofie’ die onwetenschappelijk is. Dagelijks engagement is wel nodig om zekerheid te hebben van een goed resultaat. Hun evolutie bespreken met hun huisarts en arbeidsgeneesheer onder het medische beroepsgeheim aan de hand van het wekelijkse evolutierapport met progressiegrafieken zodat deze medisch kan opvolgen hoe de stresslijder evolueert en zeldzame andere oorzaken kan uitsluiten.

CURATIEVE aanpak: Hoe herstel je van burn-out?

Curatief genees je burn-out eveneens door op deze grafiek terug in de groene normaalzone te komen op de stresstests + door te gaan tot je hervalpreventie volledig onder de knie hebt. De deelnemer gaat dan door volgende stadia:

  1. Uitrusten en genezen tot je wijzers in het groen staan d.mv. dagelijks één kwartier zelfhulp
  2. Hervalpreventie aanleren en inoefenen, 15 minuten per dag
  3. Re-integratie voorbereiden en onderhandelen in overleg met je arbeidsgeneesheer, HR en Leidinggevende, ondersteund door de online re-integratiemodules
  4. Re-integratieperiode implementeren, waarin je vaak deeltijds opbouwt in overleg met je arts, arbeidsgeneesheer, HR en Leidinggevende, en soms tijdelijk een stapje terugneemt voor herval kan optreden.
  5. Nabegeleiding:
    1. Na een echte burn-out is 6 maanden opvolging en hervalpreventie nodig om te zorgen dat de deelnemer de op de (te verwachten) momenten dat (bijna-)herval dreigt op te duiken. De meeste deelnemers maken in deze 6 maanden een 3 à 4 tal bijna-hervalperiodes door, die ze tijdig leren herkennen om zo preventief te leren bijsturen. Indien dit protocol volledig wordt doorlopen is de kans op echt herval in de toekomst zeer onwaarschijnlijk na deze 6 maanden.
    2. Nieuwe Competentieopbouw: Tijdens deze nabegeleiding leren deelnemers online die (zelf)management vaardigheden aan die ze nodig hebben om de gewenste professionele output te leveren zonder terug onder negatieve stress te komen staan: time-management, prioriteiten management, win-win onderhandeling met je chef over je prioriteiten, opbouwend grenzen leren te trekken zonder je chef of bedrijf in de koude te laten staan, samenwerkingsvaardigheden, zelfvertrouwen, overtuigingsvaardigheden, relationele vaardigheden voor op het werk of thuis

Op de grafiek zie je dat de gemiddelde deelnemer (rode lijn) de “genezingslijn binnen de 3 weken kruist.

Burn-out en stress voorkomen en behandelen: studie Burn-out en stress voorkomen en behandelen: studie

Diegenen die al in een dieper depressie of burn-out stadium verkeren hebben gemiddeld 8 à 12 weken nodig indien ze DAGELIJKS goed begeleid worden.

De horrorverhalen die de de ronde doen en de 6 à 12 maanden overschrijden of frequent hervallen, zijn meestal onvoldoende professioneel ondersteund en begeleid.

De deelnemers bespreekt zijn evolutie onder het medische beroepsgeheim met zijn huisarts en arbeidsgeneesheer aan de hand van de wekelijkse evolutiegrafieken die hij van het programma krijgt.

Tijdens de online begeleiding kunnen stresslijders enerzijds hun partner of familieleden uitnodigen om als steunfiguur ondersteunend te werken. Deze steunfiguur krijgt dan o.a. online opleiding en tips en steun-vaardigheden, en een steunende communicatie wordt door het programma begeleid. Anderzijds kunnen ze vrijblijvend en gratis hun leidinggevende online  uitnodigen voor een videoreeks met re-integratie- en begeleidingstips zodat de leidinggevende meer inzicht en handvaten verwerft in het re-integratieproces.

REINTEGRATIE op de werkvloer? Met Welke elementen moet je rekening houden als je na langdurige afwezigheid terug aan de slag gaat?

Indien de werknemer niet professioneel begeleid wordt volgens het stappenplan in bovenstaande protocol, is het risico groot dat hij te vroeg gaat werken of te snel er 100% wil invliegen. Daarom dient deze fase te begeleid worden door een dagelijkse zelfreflectie en opleiding in het re-integratieproces, aangevuld met evaluatieve gesprekken met huisarts en arbeidsgeneesheer.

Zelfkennis bij de werknemer

Voor de werknemer is het belangrijk dat hij (via een programma of begeleiding) leert inschatten wat hij kan en liefst vooraf thuis onder (zelf)begeleiding “testen” of zijn inschatting wel klopt. Meestal klopt die in het begin niet en dient die bijgestuurd te worden door het programma of de begeleidende arts.

Onderhandelingsvaardigheid bij de werknemer

Naast het leren kennen van de eigen grenzen (die in het begin meestal veel lager liggen dan de patiënt zelf denkt – tot hij dit aangeleerd heeft) dient hij te leren dit respectvol met zijn leidinggevenden te bespreken en een flexibel opbouwschema te onderhandelen met zowel respect voor de noden (grenzen) van zijn lichaam als met de prioriteiten en noden van het bedrijf om zo tot een voor beide partijen haalbare instapvorm te komen.

De arbeidsgeneesheer

De arbeidsgeneesheer kan hier in overleg met HR en de leidinggevende bemiddelen door zijn expertise ter beschikking te stellen en uit te leggen aan de werkgever dat de lat te hoog leggen in het eigen vel van de werkgever en van de werknemer snijdt. Het zoeken naar een win-win evenwicht is moelijk.

De Leidinggevende

De Leidinggevende dient ad hoc ‘opgeleid’ te worden in wat burn-out is en hoe hiermee om te gaan. Dat is de reden waarom een goed programma de werknemer de optie biedt om de leidinggevende uit te nodigen voor een (gratis) opleidingsmodule waarin deze leert wat er zich wetenschappelijk in de hersenen afspeelt en hoe de samenwerking en re-integratie zo te organiseren dat ze voor beide partijen (zowel menselijk als  financieel) zo rendabel mogelijk verloopt. De kwaliteit van deze opbouw kan ervoor zorgen dat de werknemer nadien niet meer zal hervallen, indien dit goed wordt aangepakt.

Een open dialoog onderweg moet toelaten dat de medewerker die in bijna-herval gaat, dit preventief kan bespreken met zijn leidinggevende zodat ze beide een echt herval kunnen voorkomen, en dus ook de daarmee gepaard gaande kosten.

Wat is burn-out?

Burn-out is een uitputting van de hersenen (en het lichaam) ten gevolge van chronische stress (langdurig verhoogd ‘cortisol’ hormoon in het bloed), waardoor bepaalde hersencentra ‘vergiftigd’ en uitgeput geraken met celdoood van hersencellen tot gevolg. De neuronen die aangetast worden zijn verantwoordelijk voor geheugen, aandacht en concentratie (hippocampus) en toekomstgericht denken, planning, time management, strategie, prioriteiten stellen, … (prefrontale cortex) en optimisme (linker prefrontale cortex) en kritisch denken (rechter prefrontale cortex). Dit verklaart tevens de meeste symptomen!

Iedereen die zijn hersenen te lang onder druk (cortisol) zet kan burn-out krijgen, en het werkritme dat we erfden uit de industriële revolutie was beter geschikt voor spierarbeid dan voor hersenwerk, waardoor onze westerse manier van werken ons risico sterk verhoogt.

Hoe kan de medewerker zich preventief en anoniem testen?

Een online stresstest is gratis beschikbaar op www.MijnKwartier.be en www.Mes15Minutes.com

Deze test werd ondertussen al door 300.000 Vlamingen en Nederlanders afgelegd.

Dr. Paul Koeck