De geschiedenis van borderline

Borderline is een van de meest onduidelijke begrippen in de psychische geneeskunde of psychiatrie. Het woord ontstond decennia geleden toen psychiaters het woord gebruikten om zowat alles aan te duiden waar ze niet goed van wisten wat het was.

Wat is borderline?

Borderline is een 'diagnose' die in de meeste handboeken van diagnostiek niet als een echte aparte diagnose wordt erkend. De officiële diagnose die het beste benadert wat de meesten onder 'borderline' verstaan, is de post-traumatische stressstoornis, ook wel PTSD genaamd of "post traumatic stress disorder".

Borderline en het posttraumatische stresssyndroom

Het posttraumatische stresssyndroom ontstaat doordat mensen een heel intens negatieve, soms levensbedreigende ervaring hadden. Voorbeelden kunnen zijn: verkrachting, incest, een auto-ongeval overleven, een ervaring in een oorlogsgebied, een overval, een zware brand.

Hoe veroorzaakt een trauma borderline?

Tijdens zo'n incident, is er een extreem hoge piek stresshormoon in ons bloed. Deze stresshormonen fixeren of verankeren de herinnering aan dit emotionele moment zo sterk in ons geheugen dat we deze pijnlijke herinnering vaak niet meer kunnen vergeten. De traumatische herinnering duikt te pas en te onpas op in ons geheugen. Dit gebeurt in de vorm van nachtmerries, flashbacks of oncontroleerbare emotionele reacties wanneer iets triggert. Vaak kan zelfs een heel indirecte herinnering ons onbewust triggeren. Het gevolg hiervan is dat we dingen doen die we zelf niet willen. Deze dingen hebben vaak een averechts effect op onze omgeving.

Hoe stress een borderline patiënt saboteerde

Een jonge vrouw kwam op consultatie in mijn artsenpraktijk. Ze was verliefd op een jongen met wie ze wilde gaan samenwonen. Ze had een heel lieve vriend, maar telkens toen hij toenadering zocht, gebeurde iets raars. Ze werd bang en duwde hem weg. Dit terwijl ze net zo graag toenadering wilde. Doordat ze hem steeds wegduwde, werd de jongen verward over haar intenties en dacht hij dat zij hem niet wilde.

Borderline aanpakken door de onderliggende stress te verminderen.

Toen ik dit verhaal hoorde, legde ik haar uit dat iets haar herinnering vermoedelijk stimuleerde. Inderdaad, haar vriend had zonder het te weten een intonatie in zijn stem die haar deed denken aan diegene die haar seksueel lastig viel toen ze kind was. Ze was zich niet bewust van die herinnering tot we het erover hadden.

Borderline en het online zelfhulpprogramma

Ik legde haar uit hoe ze dit kon aanpakken. De eerste stap was dat ze haar onderliggende stress en angst wilde leren verminderen. Dit had als doel haar minder gevoelig te maken voor die prikkels. Dat deed ze door het online zelfhulpprogramma 'Mijn Kwartier' te volgen. Na een drietal weken merkte ze op dat ze minder prikkelbaar was en dat ze steeds vaker goede momenten had waar ze zichzelf meer in de hand had.

Borderline aanpakken door erover te communiceren

De tweede interventie die we afspraken, was dat ze met haar vriend zou spreken over haar reactie en hem zou uitleggen dat dat niets met hem te zien had. Haar vriend reageerde heel begripsvol en wilde haar steunen om dit te overwinnen. In de loop van de volgende maanden kwam het steeds minder voor dat ze die onverklaarbare reacties had om hem weg te duwen, en als het voorkwam konden ze er samen over praten. Langzaam smolten de symptomen van borderline als sneeuw voor de zon. Een jaar later kreeg ik een kaartje in mijn bus ... met de aankondiging voor hun huwelijk.

Online zelftest test stress bij borderline

De symptomen van borderline, evenals PTSD of het posttraumatische stresssyndroom (PTSS), verdwijnen als je de onderliggende stress oplost. Wil je weten of stress je parten speelt? Doe dan nu de gratis zelftest.

Dr. Paul Koeck