Depressie is een alom bekend probleem. Veel mensen hebben een mening over wanneer je depressief bent of niet. De ene kan bijvoorbeeld zeggen dat je duidelijk depressief bent en de ander dat het gewoon een slechte periode is. Maar bestaat er een instrument om exact vast te leggen wanneer je depressief bent? Ja, psychiaters gebruiken namelijk de DSM om stoornissen te diagnosticeren. De laatste nieuwe versie, de DSM-5, dateert van mei 2013. Aangezien deze nog niet overal verspreid is, gebruiken wij in dit artikel de criteria van de DSM-IV.

Wat is de DSM?

De DSM is een handboek voor diagnostiek en statistiek. Het werd geschreven door de American Psychiatric Association. In dit handboek wordt vermeld welke stoornissen er bestaan, hoe vaak ze voorkomen en aan welke criteria men moet voldoen. De stoornissen staan onderverdeeld in categorieën, die wereldwijd gehanteerd worden. Per stoornis worden volgende elementen weergegeven: welke symptomen men moet hebben en hoeveel symptomen men moet hebben alvorens men kan spreken van een stoornis. De DSM wordt gebruikt door zowel psychologen als psychiaters. Wel dient opgemerkt te worden dat enkel psychiaters mogen diagnosticeren.

Depressie volgens de DSM-IV

Om te kunnen spreken van een depressieve episode of majeure depressie moet volgens de DSM-IV aan de volgende criteria voldaan worden:

A. Er moet gedurende minstens twee weken minstens één van volgende elementen aanwezig zijn: terneergeslagen stemming of verlies van algemene interesse of tevredenheid. Daarenboven moet men voldoen aan minstens 5 van onderstaande symptomen. Deze moeten tevens voor minstens twee weken aanwezig zijn.

  • Het grootste deel van de dag een duidelijke gedeprimeerde stemming vertonen. Dit moet blijken uit ofwel subjectieve mededeling ofwel door observatie door anderen.
  • Een duidelijke vermindering van interesse of plezier in alle of bijna alle activiteiten gedurende het grootste deel van de dag. Dit moet blijken uit ofwel subjectieve mededeling ofwel uit observatie door anderen.
  • Een duidelijke gewichtstoename of -verlies en een verandering in eetlust zonder te diëten.
  • Meer of minder slapen dan normaal, slapeloosheid en een verstoord slaappatroon.
  • Psychomotorische agitatie of remming bijna elke dag. Dit moet waarneembaar zijn door anderen.
  • Moeheid of verlies van energie, bijna elke dag.
  • Gevoelens van waardeloosheid met of buitensporige onterechte schuldgevoelens, bijna elke dag.
  • Verminderd vermogen tot nadenken of concentratie of besluiteloosheid, bijna elke dag. Dit moet ofwel subjectief vermeld worden ofwel geobserveerd door anderen.
  • Terugkerende gedachten aan de dood, terugkerende suïcidale gedachten zonder dat er specifieke plannen zijn gemaakt, een suïcidepoging of een specifiek plan om suïcide te plegen.

B. De symptomen voldoen niet aan de criteria voor een gemengde episode.

C. De symptomen zorgen voor een significant klinisch lijden of belemmeren sociale, beroepsmatige en/of andere belangrijke terreinen.

D. De symptomen zijn niet het gevolg van de effecten van drug- of medicatiegebruik. En evenmin het gevolg van een somatische (lijfelijke) aandoening.

E. De symptomen zijn niet verklaarbaar door rouw, bijvoorbeeld na het verlies van een dierbare. Deze symptomen kunnen langer dan twee maanden duren.

Ernst van depressie volgens de DSM-IV

De ernst van een depressie kan bepaald worden aan de hand van het aantal symptomen. Hoe meer symptomen er aanwezig is, hoe ernstiger de depressie is. Vanuit de DSM-IV worden de volgende criteria vastgelegd:

  • Indien voldaan aan één criterium van depressie spreekt men van “symptoom depressie”.
  • Indien voldaan aan twee tot vier symptomen spreekt men van “syndroom depressie”. (Minor depression)
  • Indien voldaan aan vier tot negen symptomen spreekt men van “stoornis depressie” (Major depression)

Houd er wel rekening mee dat de mate van het lijden de meeste invloed heeft op de ernst van een depressie. Hieronder verstaan we subjectief lijden. Dit wil zeggen dat jouw mening telt. Geef jij aan zwaar te lijden, dan zullen we spreken van een ernstige depressie. Zo niet, dan zullen we eerder van een lichte depressie kunnen spreken.

Behandeling van depressie: online zelfhulp

Elke soort depressie vraagt een verschillende aanpak. Vaak werkt een combinatie van antidepressiva en cognitieve gedragstherapie het best. Via cognitieve gedragstherapie (CGT) leren patiënten anders denken. We proberen de negatieve vicieuze cirkel te doorbreken.

Mijn Kwartier is een online zelfhulpprogramma dat onder andere gebaseerd is op cognitieve gedragstherapie. Bij dit zelfhulpprogramma werk je per dag 15 minuten aan jezelf. Tijdens deze 15 minuten krijg je oplossingsgerichte vragen en video's, die jou doen nadenken over wat helpt. Dit programma richt zich voornamelijk op lichte tot milde depressies. Het kan echter ook een goede aanvulling zijn op psychotherapie bij zwaardere depressies. Uit onderzoek blijkt namelijk dat deelnemers zich 40% gelukkiger voelen na 3 weken Mijn Kwartier gevolgd te hebben.

Depressief?

Om na te gaan of je al dan niet depressief bent, heeft Mijn Kwartier een gratis online depressietest ontwikkeld. Wanneer je deze test invult, krijg je meteen een pagina met de indicatie van jouw depressie. Aan de hand van pijlen wordt de ernst van jouw depressie weergegeven.